kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
W nocy z 17 na 18 sierpnia 1980 r. Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina przyjął listę 21 postulatów. Ich historyczne znaczenie jest trudne do przecenienia.
Postulaty można podzielić na: polityczne, ekonomiczne i społeczne. Te pierwsze, oprócz fundamentalnego żądania, jakim było utworzenia niezależnych od władzy związków zawodowych, miały zagwarantować prawo do strajku. Wskazywały również na przestrzeganie zapisanych w Konstytucji PRL swobód i wolności oraz nakazywały zaniechanie represji za przekonania. Kolejne dotyczyły, bolących całe społeczeństwo, trudnych warunków życia. Żądano również prawdziwych informacji o rzeczywistej sytuacji w kraju. W tej grupie postulatów domagano się zniesienia przywilejów funkcjonariuszy MO i SB oraz członków PZPR.
Grupa postulatów ekonomicznych powstała w oparciu o postrzeganie gospodarki w jej wydaniu socjalistycznym, nieodwołującym się do gry rynkowej, która była ludziom wychowanym w PRL zwyczajnie obca. To spowodowało, że żądania takie jak skrócenie czasu oczekiwania na mieszkanie czy obniżenie wieku emerytalnego pozostały do dzisiaj niezrealizowane. W tej kategorii znalazło się także: wprowadzenie kartek na mięso, likwidacja sklepów dewizowych i cen komercyjnych na niektóre towary. Z dzisiejszej perspektywy być może postulaty te budzą zdumienie, lecz wówczas wyrażały oczekiwania żyjącego w biedzie społeczeństwa.
Błyskawicznie rozpropagowane, pomimo blokady informacyjnej, postulaty dotarły do tysięcy strajkujących zakładów pracy w całym kraju i zostały zaakceptowane przez ich pracowników. 31 sierpnia 1980 r. podpisano porozumienie, w którym władza akceptowała żądania robotników. Rozpoczęła się rewolucja „Solidarności”.
W sierpniu 2003 r. oryginalny zapis 21 Postulatów Gdańskich z sierpnia 1980 r. został wpisany na listę najważniejszych zbiorów archiwalnych świata, w programie UNESCO „Pamięć Świata”.
